Xạ đen là một dược liệu quý nhiều công dụng đối với sức khỏe được sử dụng nhiều trong y học. Xạ đen được biết đến với các tác dụng như thanh nhiệt giải độc, hỗ trợ điều trị viêm nhiễm, các bệnh lý về gan, tiểu đường, ngăn ngừa ung thư,... Để biết thêm thông tin về tác dụng cũng như cách dùng của cây xạ đen hãy theo dõi bài viết sau nhé.
1. Tìm hiểu về cây xạ đen
Xạ đen hay còn được gọi là cây dây gối, thanh giang đằng hay cây ung thư (theo dân tộc Mường).
Xạ đen có tên khoa học là Celastrus hindsii Benth et Hook, họ Dây gối (Celastraceae).
1.1. Mô tả cây xạ đen
Đặc điểm của cây xạ đen được mô tả ở dưới đây:
- Xạ đen thuộc loại cây dây leo thân gỗ, mọc thành từng bụi, dài khoảng 3-10m. Cành non xạ đen không có lông, màu xám nhạt. Khi trưởng thành, chuyển sang màu nâu, xanh thẫm và xuất hiện rất nhiều lông.
- Lá xạ đen đầu nhọn, phiến lá có hình bầu dục, mọc so le, dài khoảng 7-12cm, rộng 3-5cm, mép có răng thấp. Cuống lá dược liệu này khá ngắn, khoảng 5-7mm.
- Chùm hoa xạ đen thường mọc ở ngọn hay nách lá, dài khoảng 5-10cm. Hoa xạ đen có 5 cánh, màu trắng.
- Quả có hình trứng, dài 1cm. Quả khi non màu xanh, chín chuyển sang màu vàng và tách ra thành 3 mảnh. Hạt loại cây này có áo hạt màu đỏ hồng.
- Hoa thường ra vào khoảng tháng 3-5 và quả là tháng 8-12.
1.2. Bộ phận dùng
Các bộ phận của cây xạ đen dùng để làm thuốc là: thân, cành, lá.
1.3. Cây xạ đen mọc ở đâu?
Trên thế giới: Xạ đen phân bố nhiều ở các nước châu Á như: Trung Quốc, Thái Lan, Myanmar, Việt Nam… Cây thường sống ở các vùng có độ cao 1.000 – 1.500m so với mực nước biển
Tại Việt Nam: Thường trồng ở các khu vực đồi núi thấp, bán sơn đại, phạm vi rộng như: Hòa Bình, Ninh Bình, Hà Nam, Hà Nội, Hải Phòng, Vườn Quốc gia Cúc Phương, Vườn Quốc gia Ba Vì…
1.4. Thu hái, sơ chế và bảo quản
Cây xạ đen có thể thu hái quanh năm.
Thân, cành, lá sau khi thu hoạch sẽ được cắt ra thành đoạn ngắn rồi sau đó đem phơi hay sấy khô.
Bảo quản dược liệu ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ẩm mốc làm ảnh hưởng chất lượng thuốc, tránh ánh nắng trực tiếp làm bạc dược liệu.
1.5. Thành phần hóa học
Các nhà khoa học đã nghiên cứu về thành phần của cây xạ đen và chỉ ra rằng cây xạ đen gồm có các hợp chất sau:
- Các polyphenol như rutin, kaempferol 3-rutinoside, axit rosmarinic, axit lithospermic và axit lithospermic B.
- Các sesquiterpene và triterpene gồm có estar agarofuran sesquiterpene, 1b, 2b, 6a, 15b-tetracetoxy-8b, 9a-dibenzoyloxy-b-dihydro agarofuran (celahin D), axit glucosyringic
- Các hợp chất khác như flavonoid, quinon, tanin, axit amin…
2. Cây xạ đen có tác dụng gì?
Cây xạ đen có nhiều các tác dụng đối với sức khỏe theo cả Đông y và y học hiện đại:
2.1. Công dụng của cây xạ đen theo Đông y
Theo Đông y, xạ đen có vị đắng chát, tính hàn, hiệu quả trong điều trị ung thư giai đoạn đầu, viêm gan, điều hòa đường huyết. Đồng thời, dược liệu này còn chữa các bệnh như thông kinh, lợi tiểu, chữa phù thũng…
2.2. Tác dụng của cây xạ đen theo y học hiện đại
Một số tác dụng của cây xạ đen được tổng hợp dưới đây:
Hỗ trợ điều trị các bệnh về gan
Các hoạt chất có trong cây xạ đen có tác dụng kháng virus gây bệnh viêm gan như viêm gan B, A và C,... Ngoài ra, với tác dụng ngăn cản quá trình lipid, xạ đen được dùng để điều trị bệnh gan nhiễm mỡ hiệu quả
Ngoài ra, xạ đen cũng giúp giảm tình trạng viêm gan mãn tính có nguy cơ tiến triển thành xơ gan.
Hỗ trợ điều trị các bệnh khối u, ung thư
Cây xạ đen còn được gọi là cây ung thư vì có khả năng hỗ trợ điều trị ung thư rất hiệu quả, đặc biệt là ung thư ruột kết, ung thư đại tràng, ung thư cổ tử cung,... Các tác dụng trên là nhờ vào các hoạt chất maytenfolone A, flavonoid, quinone, saponin có trong cây xạ đen, cụ thể:
- Flavonoid: Có khả năng làm chậm và ngăn chặn quá trình oxy hóa của các tế bào gốc tự do gây bệnh ung thư. Qua đó giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh ung thư và những tổn thương gây ra bởi các tia bức xạ.
- Quinone: Có khả năng hóa lỏng các tế bào ung thư để dễ dàng đào thải ra ngoài cơ thể. Cùng với flavonoid, hai hoạt chất này làm tăng cường khả năng đào thải tế bào khối u.
- Saponin: Có khả năng ức chế các tế bào ung thư phát triển, đồng thời giúp tái tạo cấu trúc của những tế bào bị tổn thương, ngăn cản sự di căn của khối u ác tính.
Điều trị chứng mất ngủ, suy nhược thần kinh
Với tác dụng thanh nhiệt, giải độc, xạ đen là dược liệu hiệu quả trong điều trị chứng mất ngủ và suy nhược thần kinh rất tốt.
Khi sử dụng, xạ đen giúp giảm các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt và tăng cường lưu thông máu đến não, phòng ngừa bệnh tai biến mạch máu não.
Chữa mụn nhọt, lở loét trên da
Tương tự như cây lá gan, xạ đen cũng có tác dụng hỗ trợ điều trị mụn nhọt.
Với đặc tính kháng khuẩn, kháng virus và tính hàn, xạ đen có tác dụng cải thiện tình trạng mụn nhọt, lở loét trên da rất hiệu quả, giảm ngứa và mau chóng làm lành vết thương.
3. Cách sử dụng cây xạ đen
Một số bài thuốc sử dụng dược liệu cây xạ đen để chữa bệnh:
Bài thuốc hỗ trợ điều trị các bệnh về gan
Xạ đen là một trong những cây thuốc chữa bệnh gan thường được ông cha ta sử dụng trong các bài thuốc.
Nguyên liệu: Xạ đen 50g,cà gai leo 30g, mật nhân 10g.
Tiến hành: Nấu tất cả các nguyên liệu trên, uống nước mỗi ngày. Không để qua đêm, hôm sau uống.
Bài thuốc hỗ trợ điều trị bệnh ung thư
Nguyên liệu: Xạ đen 30 – 40g, bạch hoa xà thiệt thảo 30g, bán chi liên 15g.
Tiến hành: Sắc các nguyên liệu trên uống mỗi ngày.
Bài thuốc giúp thông kinh, lợi tiểu, giải nhiệt
Nguyên liệu: Xạ đen 15g, kim ngân hoa 12g.
Tiến hành: Hãm nước uống như trà.
Bài thuốc giúp điều trị bệnh đái tháo đường
Xạ đen 15g, nấm linh chi 15g, giảo cổ lam 15g.
Tiến hành: Đem tất cả nguyên liệu trên sắc nước uống.
Bài thuốc chữa ghẻ lở, các vết thương ngoài da, mụn nhọt
Lấy 3 – 4 lá xạ đen tươi giã nát đắp trực tiếp lên vết thương. Sau vài ngày sử dụng vết thương sẽ cải thiện.
4. Lưu ý khi sử dụng cây xạ đen trong hỗ trợ điều trị bệnh
Trong quá trình sử dụng cây xạ đen cần lưu ý các vấn đề sau:
- Đối với phụ nữ đang mang thai hoặc nuôi con cho bú không dùng cây xạ đen mà không có ý kiến của bác sĩ.
- Trà hoặc nước sắc từ lá xạ đen chỉ nên sử dụng trong ngày, không được để qua đêm sẽ biến chất ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
- Trong quá trình sử dụng xạ đen nếu xuất hiện các tác dụng phụ phải ngưng dùng ngay lập tức.
Như vậy, bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản và đầy đủ về cây xạ đen. Hy vọng sau bài viết này bạn đã có được những kiến thức nhất định về việc sử dụng thảo dược này.
Cây xạ đen là dược liệu rất hiệu quả trong việc điều trị và phòng chống ung thư cũng như giúp thanh nhiệt, giải độc gan hỗ trợ điều trị xơ gan, gan nhiễm mỡ,…
Tuy nhiên đối với những người bị bệnh gan việc sử dụng các sản phẩm có sự kết hợp của nhiều thảo dược sẽ có tác dụng bảo vệ gan tốt hơn. Sản phẩm Phục Can Vương có sự kết hợp của nhiều thảo dược, trong đó có một số các cây thuốc nam được kể ở trên có tác dụng bảo vệ gan an toàn, hiệu quả. Liên hệ hotline 0961 936 313 để được tư vấn về bệnh gan và sản phẩm Phục Can Vương đầy đủ nhất.
